‘Verandering is de enige constante’ of - iets minder hoogpolig - ‘Alles wordt altijd anders’. Beide uitspraken zullen je niet bekend voorkomen, maar weet je hoe gedateerd - en tegelijkertijd springlevend - ze in wezen zijn?
Voor de oorspronkelijke formulering duiken we fors terug de geschiedenis in, naar de periode omstreeks 500 voor Christus. Het was Herakleitos, een wat recalcitrante, zwaarmoedige, tamelijk met zichzelf ingenomen losoof als we de historische bronnen mogen geloven, die het verwoordde als “Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen.” Herakleitos had en heeft gelijk met die visie. Ook wij, als privépersoon en ondernemer, bevinden ons in een dynamische omgeving, die elke seconde transformeert. Als gevolg daarvan gedraagt ook elke volgende generatie zich weer anders dan de vorige.
Als we het hebben over de volgende generatie, is mijn eerste persoonlijke associatie daarbij het onderwerp ‘bedrijfsoverdracht’. Want in welke fase je je ook bevindt met je onderneming, er komt een moment dat je moet beslissen om je bedrijf over te dragen aan de volgende generatie, om het te verkopen. In de afgelopen jaren klopten veel klanten bij ons kantoor aan met de vraag of we hen konden begeleiden met de overdracht van hun bedrijf. Op basis van onze lange ervaring hiermee zeg ik: onderschat het proces van een bedrijfsoverdracht nooit. Soms heb je geluk en vind je snel de gewenste koper, soms duurt die zoektocht heel lang. Je moet je bedrijf eerst verkoopklaar maken en voordat alle ‘schakelaars’ op groen staan, ben je vaak weer geruime tijd verder. Die schakelaars staan hier even symbool voor alle fiscale, financiële en juridische aspecten, maar ook voor waardebepaling. Een specialistisch vak, waarbij vaak de Discounted Cash Flow-methode wordt gehanteerd. Het gebeurt echter regelmatig dat de daarmee bepaalde waarde er heel anders uitziet dan de waarde die de verkoper in zijn hoofd heeft. Dat moet wel bij elkaar gebracht worden.
Bedrijfsoverdracht heeft daarmee zowel een duidelijke rationele als emotionele kant. Neem de situatie dat een ouder twee zoons heeft, maar alleen de ene zoon wil het bedrijf overnemen? Hoe stel je dan de niet overnemende zoon tevreden? Wanneer ik als accountant alleen oog heb voor het fiscale, financiële en juridische stuk, doe ik het niet goed. De emotionele kant moet niet onderschat worden, omdat dit de bedrijfsoverdracht versoepelt of vertraagt.
Tijdens gesprekken met de verkoper proef ik soms weerstand; de ene keer duidelijk voelbaar, de andere keer vrij subtiel. In beide gevallen reden om door te vragen. Staat de verkoper er wel 100 procent achter om zijn zaak te verkopen? Of heeft hij zich min of meer door familieleden of kennissen in de richting van deze beslissing laten duwen? Door te vragen welke plannen de verkoper heeft als zijn bedrijf verkocht is, krijg ik meestal een duidelijke indicatie voor hoe hij ‘in de wedstrijd staat’.
Mooie zaken om over na te denken. Van achter mijn bureau, of met een glaasje Spa blauw op een rustieke plek langs de rivier.
Patrick Kortekaas is accountant en fiscalist bij K+M Adviserende Accountants
